توضیحات عمومی DOP

                                                                                                                                            Dioctyl Phthalate

کد تعرفه گمرکی :                                               ۲۹۱۷۳۹۹۰

کد آیسیک :                                                     ۲۴۱۱۵۱۲۶۶۱

فرمول مولکولی:                                                 C₂₄H₃₈O₄

CAS Number:                                                     ۷-۸۱-۱۱۷

نام های متداول دیگر:

بیس (۲- اتیل هگزیل) فتالات Bis(2-ethylhexyl) phthalate، دی اکتیل فتالات Di-sec octyl phthalate،DEHP، دی نرمال اکتیل فتالات Di-n-octylphthalate، اکتیل فتالات Octyl phthalate، دی ۲- اتیل هگزیل فتالات Di-2-Ethylhexylphthalate، Di 2 Ethylhexylphthalate، Di(2-ethylhexyl)phthalate، دی اتیل هگزیل فتالات Diethylhexyl Phthalate ، Phthalate, Diethylhexyl ، Phthalate, Dioctyl ، Dinopol NOP ، دی اکتیل بنزن -۱و۲- دی کربوکسیلات  dioctyl benzene-1,2-dicarboxylate ، فتالیک اسید دی اکتیل استر Phthalic acid, dioctyl ester ، Dioctyl o-benzenedicarboxylate ، Dioktylester kyseliny ftalove ، BEHP

کاربرد بصورت خلاصه:

---

از آن در تولید پلاستیک، پوشش دهنده ها، مواد آرایشی، سموم دفع آفات، چسب، کاشی و سرامیک، روکش های پلاستیکی کف پوش ها، سیم و کابل، مبلمان، لوازم آرایش، رنگ ها، لاک ها، جوهرها، چسب ها و آب بند ها، چرم مصنوعی، کفش، اسباب بازی، گرانول، کابل، شیلنگ، بسته بندی مواد غذایی، لاستیک، لوله، فوم، تولید پلی وینیل کلرید، حلقه ی دندانی و پوشش دهنده چوب استفاده می شود.

خصوصیات فیزیکی شیمیایی ماده  DOP

رنگ، بو، حالت فیزیکی و خصوصیات فیزیکی معروف  DOP :

 دی نرمال اکتیل فتالات یک استر فتالات[۱] و یک دی استر[۲]، به فرم مایع روغنی بی رنگ و شفاف ( گاها زرد رنگ)، اندکی اشتعال پذیر و با بویی اندک است که به راحتی تبخیر نمی شود. این ترکیب اندکی چگال تر از آب بوده و در آن نامحلول است. هم چنین به راحتی در خاک نفوذ کرده و می تواند موجب آلودگی آب های زیر زمینی شود. دمای جوش بالا، فشار بخار کم و جرم مولکولی زیاد از دیگر ویژگی های آن است.

استنشاق بخارات آن می تواند موجب حالت تهوع، استفراغ، سردرد و آسیب دستگاه تنفسی، خوردن آن سبب گیجی، خستگی، بی حالی، خواب آلودگی، اسهال و گرفتگی شکم، تماس آن با پوست موجب التهاب و تماس آن با چشم منجر به قرمزی، درد و سوزش می شود.

 (centers for disease control and prevention) (Spell GROUP ) (pubchem)

حلالیت  DOP در حلالهای دیگر و آب:

انحلال پذیری در آب :      ۰٫۰۲۲ mg/L

انحلال پذیر در  حلال های ناقطبی، اتانول، اتر و روغن های معدنی

آزئوتروپهای معروف:

اطلاعاتی در دسترس نیست.

شرکت­های تولیدکننده DOP

تولیدکنندگان ایرانی:

در حال حاضر به وسیله ی پتروشیمی فارابی و ۳۹ شرکت داخلی دیگر تولید می شود.

آمریکا، چین، هلند، هند، روسیه، سوئیس، آلمان، بلژیک، انگلستان، ژاپن، کره جنوبی

ميزان واردات و صادرات (كد تعرفه گمركي ۲۹۱۷۳۹۹۰)

نمودار شماره یک- نمودار واردات دی اکتیل فتالات از سال ۹۶- ۹۱

نمودار شماره دو – نمودار صادرات دی اکتیل فتالات از سال ۹۶ – ۹۱

کاربردهای ماده DOP

حجم مصرف سالیانه:

صنایع مصرف­ کننده  DOP به ترتیب میزان مصرف:

۱) صنایع پلاستیک : از این ترکیب به دلیل قیمت پایین و پایداری که نسبت به گرما و اشعه فرابنفش دارد، به طور گسترده به عنوان یک نرم کننده[۳] به منظور نرم شدن پلاستیک و افزایش انعطاف پذیری در تولید پلاستیک های PVC[4] (پلی وینیل کلراید) استفاده می شود. (pubchem) (CHEMCEED)

۲) صنعت الکترونیک : در تولید سیم و کابل ها از دی اکتیل فتالات استفاده می شود. (pubchem)

۳) صنعت دارو و درمان : از جمله ترکیبات مورد استفاده در تولید کیسه های ذخیره ی خون و لوله های پلاستیکی مورد استفاده در درمان است. (pubchem)

۴) صنعت چاپ : از این حلال در فرمولاسیون جوهرهای چاپ مورد استفاده در چاپ روی صفحات پلاستیکی استفاده می شود. (PROSPECTOR)

۵) صنعت چسب : در چسب های وینیل استات و پلاستیزول ها از آن به عنوان یک نرم کننده جهت کاهش ویسکوزیته و دمای انتقال شیشه ای استفاده می شود. چسب های وینیل استات عمدتا برای اتصال اجزای سلولزی در چسب چوب، چسب سفید، چسب پارکت و کاغذ دیواری و … استفاده می شوند. (PROSPECTOR) (CHEMCEED)

۶) صنعت کاغذ : در تولید کاغذ های دیواری از فتالات ها مانند دی اکتیل فتالات، دی ایزونونیل فتالات و دی ایزودسیل فتالات استفاده می شود. (Akovali, 2005)

۷) صنعت رنگ و رزین : این ترکیب رسانایی خوبی داشته و برای بسیاری از اجزای موجود در رنگ انحلال پذیری خوبی فراهم می کند. هم چنین به منظور افزایش انعطاف پذیری و استحکام کششی در رنگ ها و رزین های نیتروسلولوزی مانند رزین پلی وینیل کلرید (PVC) و اتیلن وینیل استات (EVA)[5] استفاده می شود. (PROSPECTOR)  (KAT CHEM) (Spell GROUP )

۸) صنعت چرم : در تولید چرم های مصنوعی از نرم کننده ها، جلادهنده ها و افزودنی های دیگری استفاده شده و سطح آن را به وسیله ی رزین هایی مانند پلی وینیل کلراید یا پلی اورتان می پوشانند. این امر موجب کاهش قیمت محصول، گستردگی رنگ و مدل و از طرفی کاهش اصطحکام آن در مقایسه با چرم طبیعی می گردد. پلی وینیل کلرید به صورت خام نسبت به گرما و نور حساس بوده و شکننده است. به همین دلیل از افزودنی هایی مانند نرم کننده های، تثبیت کننده ها و پرکننده ها استفاده می شود. متیل استر کلر دار شده و دی اکتیل فتالات از جمله نرم کننده های مورد استفاده هستند. (Shijiazhuang BSY) (Design Life-Cycle)

۹) صنعت برق : در تولید روکش سیم و کابل های برق از پلی وینیل کلراید، نرم کننده، تثبیت کننده، پرکننده، رنگ دانه، روان کننده و افزودنی هایی جهت مقاوم کردن ترکیب حاصل نسبت به شعله و اشعه فرابنفش استفاده می شود. دی اتیل هگزیل فتالات از جمله نرم کننده های مورد استفاده در تولید کابل های برق است.  (CHEMCEED)

۱۰) صنعت لاستیک سازی : در تولید لاستیک هایی مانند آکریلونیتریل بوتادین رابر (NBR)[6]، کلروپرن رابر (CP)[7]، اپی کلروهیدرین رابر (ECO)[8]، فلوروکربن رابر (FKM)[9]، پلی آکریلات رابر (ACM)[10]، اتیلن پروپیلن دی ان رابر (EPDM)[11]، لاستیک طبیعی (NR)[12]، پلی بوتادین رابر (BR)[13] و استایرن بوتادین رابر (SBR)[14] از نرم کننده هایی مانند دی اکتیل فتالات به منظور کاهش زمان اختلاط، افزایش نرمی و انعطاف پذیری، کاهش کریستالیزاسیون، کاهش دمای انتقال شیشه ای، افزایش توزیع پذیری و کاهش قیمت تمام شده استفاده می شود. (CHEMCEED)

فرايند توليد DOP

در حال حاضر مجموعا ۳۹ واحد داخلی مشغول تولید فتالیک اسید دی اکتیل استر به ظرفیت ۵۳۱۷۷۵ تن می باشند.

روش­های مختلف تولید DOP:

مواد اولیه جهت تولید این ماده انیدرید فتالیک مایع (PA)[15] و یک الکل مناسب مانند متانول، ۲- اتیل هگزانول^[۱۶]، نرمال اوکتانول[۱۷] و ایزودکانول (C₁₃)[18] هستند که در یک راکتور Batch هم زن دار در رنج دمای C ˚ ۲۳۰-۱۳۰ در حضور کاتالیست های استری شده سولفوریک اسید غلیظ[۱۹] یا پاراتولوئن سولفونیک اسید (PTSA)[20] وارد واکنش می شوند. مراحل تولید شامل سه مرحله ی استریفیکاسیون، بازیابی الکل مازاد و صاف کردن محصول هستند. فرآیند به شکل پیوسته و ناپیوسته انجام می شود که در حالت ناپیوسته محصول خروجی مرغوب تر است. در صورت عدم وجود کاتالیست واکنش در دمای بالا انجام می شود. محصول جانبی این واکنش آب است که به وسیله ی یک برج جداساز از محصول اصلی جداسازی می شود. واکنش انجا شده به صورت زیر است :

C₆H₄(CO)₂O + 2 C₈H₁₇OH → C₆H₄(CO₂ C₈H₁₇)₂ + H₂O

این ماده هم چنین از واکنش فتالیک انیدرید با نرمال اکتیل برماید[۲۱] و واکنش دیمریزاسیون[۲۲] بوتیر آلدهید (بوتانال)[۲۳] نیز تولید می شود.

(Primary Information Services) (T.Ishikawa, 1997) (pubchem) (Cey)

نحوه بسته­ بندی و عرضه DOP